İspanyolca düzensiz fiiller çekimlendiği zaman önemli ölçüde şekil değiştiren fiillerdir. Bu fiiller, farklı zaman dilimlerinde, o zaman diliminin gerektirdiği çekim durumuna göre farklı şekillere girerler.
İspanyolca düzensiz fiiller |
İspanyolca düzensiz fiilleri liste halinde aşağıda görebilirsiniz ve eğer indirmek isterseniz “PDF olarak indir” butonuna tıklayabilirsiniz.
İspanyolca düzensiz fiiller liste pdf |
İspanyolca düzensiz fiiller nedir?
Hareket ya da oluş ifade eden kelimelere fiil diyoruz. Örneğin "yazmak" kelimesi, bir hareket ifade ettiği için fiildir. Aynı şekilde, bu kelimenin İspanyolca karşılığı olan "escribir" kelimesi de fiildir.
Fiilleri, kullanarak cümleler kurabiliyoruz. Bunu yapabilmek için ise zaman ve şahıs belirlememiz gerekir. Sonrasında bu şahıs ve zamana göre fiili çekimleriz. Bu sayede cümlemizi kurmuş oluruz.
Tam da bu çekimleme aşamasında fiil şekil değiştirmeye başlar. İşte bu şekil değiştirme aşamasında fiiller düzenli ve düzensiz olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Yani, fiiller çekimlenmediklerinde, mastar haldeyken Türkçede "-mek, -mak" son ekleriyle biterler. Örneğin "uçmak, dinlemek" gibi. İspanyolcada ise "-ar, -er, -ir" son eklerinden birisi ile biterler.
Fiiller, bu şekilde mastar haldeler iken düzenli - düzensiz farkı yoktur. Hepsi aynıdır ama, iş çekimlenmeye geldiğince, işte o zaman düzenli - düzensiz farkı ortaya çıkar. Çünkü bu farkın meydana çıkma sebebi, o fiilin çekimlenirken aldığı şekil ile alakalıdır.
İspanyolca düzensiz fiiller çekimlendikleri zaman, mastar hallerine kıyasla oranla daha fazla şekil değiştiren fiillerdir.
İspanyolca Düzensiz Fiiller ile Düzenli Fiiller Arasındaki Fark
İspanyolca düzensiz fiiller konusunun daha net anlaşılabilmesi adına bu fillerin, düzenli olanlar ile kıyaslanması, iyi bir yöntemdir.
Şimdi, iki tane fiili örnek olarak çekimleyelim. Bu fiillerimizden birisi "esperar" (ummak), diğeri "ir" (gitmek) şeklinde olsun.
Şimdi bu fiilleri, Geniş Zaman diliminde, 1. tekil şahsa göre çekimleyelim;
Espero (umarım)
Voy (giderim)
Gördüğünüz gibi;
esperar fiili espero,
ir fiili ise voy şekline dönüştü.
Burada "ir" (gitmek) fiili düzensiz bir fiildir çünkü mastar haline kıyasla oldukça değişti. Normalde bir fiili geniş zamanda 1. tekil şahsa göre çekimlediğimizde "-ar, -er, -ir" son eki kaldırıp, "-o" son eki getirilir. Tıpkı esperar fiilinde olduğu gibi ama "ir" fiilinde böyle birşey olmadı çünkü "ir", düzensiz bir fiil.
İspanyolca düzensiz fiiller, infinitiv (mastar) hallerine kıyasla önemli ölçülerde değişim gösterebilirler. Bu nedenle bu fiillerin değiştiği halleri de öğrenmemiz gerekiyor.
İspanyolca Düzensiz Fiiller Çekimleri
Şimdi, en çok kullanılan İspanyolca düzensiz fiilleri ele alalım ve bunları çekimleyelim.
1. Ser (olmak)
ser fiili, İspanyolca öğrenmek isteyen bir kişinin öğrenmesi gereken en temel fiillerden birisidir. Ser fiili oldukça önemli bir fiildir çünkü pek çok cümle tipini kurmamıza yardımcı olmaktadır.
Her ne kadar parantez içerisinde bu fiilin Türkçe karşılığını “olmak” şeklinde yazmış olsam da, kullanım bakımından bu fiil farklı anlamlarda da kullanılabilmekte ve farklı işlevlere de sahip olabilmektedir.
Kapsamlı bir fiil olduğundan dolayı, ser fiili ile ilgili farklı örnekler ele alacağız.
Soy bien
(İyiyim)
“soy” fiili bu örnek cümlede “olmak” anlamında kullanılmıştır ama Türkçe açıklamasında “olmak” kelimesini göremiyoruz. Bunun nedeni ise bu tarz bir kullanımda “-ım, -im” şeklinde çevrilmesidir.
“ser” fiili 1. tekil kişi (ben) için “soy” şeklini alırken, 2. tekil kişi için (sen) ise “eres” şeklini almaktadır.
Eres bien
(İyisin)
Gördüğünüz gibi "ser" (olmak) fiili 1. ve 2. tekil şahıslar için geniş zamanda ne kadar da çok değişim gösterdi. Düzensiz fiillerin mantığı bu değişim üzerinedir. Düzenli fiiller, kişilere göre çekimlendiklerinde çok fazla değişmezler ama düzensizlerde önemli ölçüde değişim olabilmektedir.
Ser ile ilgili birkaç örnek daha;
Soy una persona responsable.
(Ben sorumlu bir insanım.)
Eres una mujer muy hermosa.
(Çok güzel bir kadınsın.)
Ella es una buena mujer.
(O, güzel bir kadındır.)
Sonuç olarak “ser” fiili, kullanıldığı kişiye göre “soy, eres, es” şekillerine girmiştir. Bu cümleleri geniş zamanda kurduk. Diğer zaman dilimlerinde ser fiilinin farklı karşılıkları bulunmaktadır.
Mesela geçmiş zamanda kullanalım.
Ella era una buena mujer.
(O, güzel bir kadındı.)
El era rico.
(O, zengindi.)
Este auto era amarillo.
(Bu araba sarıydı.)
Gördüğünüz gibi 3. kişiler için “ser” fiili “era” şeklini almıştır.
2. Estar (olmak)
Ser ve estar fiilleri sıklıkla karşılaştırılmakta ve karıştırılmaktadır. Bunun sebebi ise, her iki fiilin aynı anlama ve kullanım şekillerine sahip olmasından kaynaklanır.
Her ne kadar ser ve estar fiilleri aynı anlama ve kullanım şekillerine sahip olsalar da, bazı alanlarda keskin kullanım farkları söz konusudur.
Sonuç olarak estar fiili de, İspanyolcada en çok kullanılan fiiller arasındadır. Bu nedenle, İspanyolca öğrenmek isteyen birisinin bu fiilin düzensiz bir fiil olduğunu ve çeşitli zamanlarda çeşitli şahıslar için oldukça farklı şekillere girdiğini bilmesi gerekir.
O halde birkaç örnek ile estar fiilinin ne kadar da değiştiğine bakalım.
Estoy aqui (buradayım)
Estas aqui (buradasın)
Ella esta en casa. (O, evdedir.)
Yukarıda geniş zaman diliminde 1. 2. ve 3. şahıslar için estar fiili çekimlenmiştir. Bu çekimin sırasıyla “estoy, estas, esta” şeklinde olduğunu görüyoruz. Yani çok da fazla değişim olmadığını görüyoruz. İşte bu yüzden ser fiiline ve daha birçok İspanyolca düzensiz fiillere kıyasla estar fiilini akılda tutmak ve öğrenmek çok daha kolay olmaktadır.
Dilerseniz bu fiilin geçmiş zaman hallerine de bakalım.
Estaba aquí. (buradaydım)
Estuviste aquí. (buradaydın)
Ella estuvo aquí. (buradaydı)
Geçmiş zamanda ise “estaba, estuviste, estuvo” şekillerini aldığını görüyoruz.
Sonuç olarak estar fiili geniş zamanda her ne kadar az değişikliğe uğramış olsa da, geçmiş zamanda ciddi değişikliğe uğramaktadır. Bu nedenle bu fiilin geçmiş zamandaki çekimlerinin öğrenimi biraz daha zorlayıcı olabilmektedir.
3. Haber
"haber" fiilinin Türkçede bir karşılığı yok. Çünkü bu fiil yardımcı fiil olarak kullanılmaktadır ancak diğer İspanyolca düzensiz fiiler gibi, bu fiil de çekimlenirken önemli ölçüde değişim gösterdiğinden "düzensiz fiiller" grubunda yer almaktadır.
He trabajado. (Çalıştım.)
Has trabajado. (Çalıştın.)
Ella ha trabajado. (Çalıştı.)
Haber fiilinin “He, Has, Ha” şeklinde çekimlendiğini görüyoruz. Söylediğim gibi; bu fiil yardımcı fiil olarak kullanıldığından ana fiile yardımcı olmuştur ve doğal olarak bu örnek cümlelerin Türkçe çevirilerinde de haber fiilini değil, ana fiil olan “trabajar” (çalışmak) fiilini görüyoruz.
4. Tener (sahip olmak)
tengo - tienes - tiene (geniş)
tuve - tenias - tenia (geçmiş)
Tengo un coche y un gato.
(Benim bir arabam ve kedim var.)
No tienes gato.
(Senin bir kedin yok.)
Ella tiene un coche.
(Onun bir arabası var.)
ve 1. çoğul şahıs için de bu cümleyi kuralım;
Tenemos un coche.
(Bir arabamız var.)
Nosotras teníamos un coche.
(Bir arabamız vardı.)
5. Poder (-ebilmek)
Poder, oldukça fazla kullanılan fiillerden birisidir. Gündelik hayatta oldukça fazla karşımıza çıkar. Bu nedenle sık sık tekrar etmenizde fayda var.
Bu fiil “-ebilmek” anlamında kullanılmaktadır. Bir eylemin yapılmasındaki yeterlilik durumunu ifade etmek amacıyla kullanılır. Bu nedenle yardımcı fiil olarak ve ana fiil ile birlikte kullanılır.
Puedo dormir sin ti.
(Sensiz uyuyabilirim.)
No pude existir sin ti.
(Sensiz uyuyamadım.)
Oldukça fazla değişiklik gösterse de, tekrar edildiğinde akılda tutması hiç de zor değildir. Bu fiili hem geniş hem de perfecto olarak ifade edilen zamanda çekimlemek istiyorum.
6. Hacer (yapmak)
Hago pastel.
(Kek yaparım.)
Hago el café.
(Kahve yaparım.)
Te estoy haciendo café.
(Sana kahve yapıyorum.)
Para hacer pastel, me levantaré temprano.
(Kek yapmak için erken kalkacağım.)
¿Hiciste este pastel para mí?
(Bu keki benim için mi yaptın?)
7. Ir (gitmek)
¿Puedes ir a casa esta noche?
(Bu gece eve gidebilir misin?)
Me voy a la cama a dormir.
(Uyumak için yatağa gidiyorum.)
"Ir" fiili en çok değişim gösteren fiillerden birisidir. İlk cümlede, yardımcı fiilin etkisiyle mastar halde kullanılmıştır ancak ikinci cümlede ise doğrudan, 1. tekil şahıs için kullanılmıştır.
Te vas a la cama a dormir.
(Uyumak için yatağa gidiyorsun.)
Bu cümlede ise "vas" şeklini almıştır.
8. Decir (söylemek)
digo - dices - dice
Yo te digo.
(Sana söylüyorum.)
Me dices.
(Bana söylüyorsun.)
Ella le dice a la maestra.
(O, öğretmene söylüyor.)
Geçmiş zamanda;
Dije que te amo.
(Sana, seni sevdiğimi söyledim.)
Perfecto geçmiş zamanda;
Ya lo he dicho antes.
(Sana daha önce söylemiştim.)
Diğer en çok kullanılan İspanyolca düzensiz fiiller;
Ver (izlemek, görmek)
Querer (istemek, ilgilenmek)
Saber (bilmek)
Llegar (varmak)
Creer (düşünmek, sanmak)
Encontrar (bulmak, tanışmak)
Venir (gelmek)
Pensar (düşünmek)
Conocer (tanışmak)
Sentir (hissetmek)
Volver (geri dönmek)
İspanyolca Düzensiz Fiiller Konu Özeti
İspanyolca fiiller, çekimlenirken aldıkları şekle göre, düzenli ve düzensiz olmak üzere iki gruba ayrılırlar.
İspanyolca düzensiz fiiller çekimlenirken önemli ölçüde şekil değiştiren fiillerdir. Düzenli fiiller ise çekimlendiklerinde değişmezler.
Örneğin; “estar” fiilini çekimleyelim.
Geniş zamanda 1. tekil şahsa göre çekimlediğimizde “estoy” olur.
Gördüğünüz gibi önemli ölçüde değişkenlik gösterdi. Bu sebepten dolayı “estar”, düzensiz fiiller grubunda yer almaktadır.
Başka bir örnek olarak “escuchar” (dinlemek) fiilini çekimleyelim.
Tıpkı bir önceki örnekte olduğu gibi, bu örnekte de, geniş zamanda 1. tekil şahsa göre çekim yapalım.
Buna göre “escuchar” fiili “escucho” olur.
Görüldüğü gibi fiil değişim göstermedi ve sonuna “-o” ekini alarak, gayet sorunsuz bir şekilde çekimlenmiş oldu. Bu sebepten dolayı, escuchar fiili düzenli fiiller grubundadır.
Fiili hangi zaman dilimine göre çekimlediğimiz önemli değildir. Herhangi bir zaman dilimine göre çekimleyebilirsiniz. Burada önemli olan şey ise, çekimlendiğinde önemli ölçüde şekil değiştiriyor olmasıdır.
İspanyolca düzensiz fiiller aynı zamanda genel olarak çekim kurallarına uymayan fiiller olarak da tanımlanabilir.
Yukarıda listelediğim İspanyolca düzensiz fiillerin hepsi aynı zamanda İspanyolca en çok kullanılan fiiller arasındadır. Bundan dolayı, bu fiilleri bilmeniz size büyük bir fayda sağlayacaktır.
Bu fiilleri öğrendiğinizde, pek çok günlük konuşmayı ve şarkı sözlerini de anlayabileceksiniz. Aynı zamanda sizler de pek çok cümle kurabileceksiniz.
Bu fiil listesinde dikkatinizi çekmek istediğim fiiller ise, aynı zamanda “yardımcı” olarak kullanılan yardımcı fiil görevini de üstlenebilen fiillerdir.
Yardımcı fiiller birçok cümle yapısını kurabilmemizi sağlar. Bu sebepten dolayı bu fiilleri bilmek, diğerlerini bilmeye kıyasla en az 2 kat daha önemlidir.
Bu yardımcı fiiller şunlardır; estar, ser, haber, tener, poder.
merhaba öncelikle böyle güzel bir site için teşekkürler. bir önerim olacaktı her dersin devamını en alta link olarak bıraksanız?
YanıtlaSil